UWAGA #1: Jeśli otworzywszy ten post nie masz pojęcia, co to w ogóle jest EHCP, przewiń tę stronę do dołu. U dołu, pod postem, znajdziesz definicję EHCP oraz listę moich wcześniejszych postów na ten temat (to może być niezłe rozwiązanie na początek, żeby się w ogóle zorientować, o czym mowa. Później wróć do listy pytań poniżej.
UWAGA #2: W poniższym poście odnoszę się wyłącznie do systemu edukacyjnego Anglii i Walii (zgodnie z moimi uprawnieniami zawodowymi oraz zakresem terytorialnym obowiązywania dokumentu SEND Code of Practice). Jeśli mieszkasz w Szkocji lub Irlandii Północnej i poszukujesz informacji o tamtejszych systemach edukacji, tu nie znajdziesz takich informacji (bo ja się na tym zwyczajnie nie znam, sorry).
Jak już widzisz z grafiki, w tym poście uzyskasz odpowiedzi na 5 najczęściej zadawanych pytań dotyczących początków/ pierwszych kroków z EHCP. Gotowa/ gotów? To lecimy po kolei...
1. Skąd wziąć EHCP?
Proces starań o EHCP uruchomić mogą:- rodzice ucznia
- sam uczeń (w wieku pow. 16 r.ż.)
- dowolny inny specjalista pracujący z dzieckiem (lekarz, psycholog, pracownik opieki społecznej, terapeuta, fizjoterapeuta, logopeda...)
Ponieważ EHCP jest dokumentem wydawanym przez organ prowadzący szkołę (ang. local educational authority, LEA; albo: local authority, LA) czyli de facto przez miejscowy urząd gminy/ miasta (ang. council), wniosek o uruchomienie procesu diagnostyki potrzeb dla celów orzeczenia o kształceniu specjalnym (Educational, Health and Care Needs Assessment, EHCNA) składa się właśnie do organu prowadzącego, konkretnie do SEND Department w councilu, pod który podlega dziecko z uwagi na adres zamieszkania.
- dziecko ma lub może mieć szczególne potrzeby edukacyjne, które
- wymagają lub mogą wymagać kształcenia specjalnego.
- EHCP może wydać organ prowadzący placówkę oświatową, do której uczęszcza dziecko (czyli council, local authority czyli LA).
- Do tego organu rodzic/ uczeń > 16 r.ż./ placówka oświatowa/ dowolny specjalista pracujący z uczniem może wystosować wniosek o diagnostykę potrzeb dla celów orzeczenia o kształceniu specjalnym (EHCNA request).
- Wniosek można napisać "ciurkiem" posiłkując się Model Letter 1 ze strony IPSEA (link powyżej w treści postu) lub skontaktować się ze mną w tej sprawie, wówczas napiszemy go wspólnie.
2. Czy Mrs Kalisz może napisać mojemu dziecku EHCP?
To byłoby ciut zbyt piękne, żeby mogło być prawdziwe w tak prosty sposób :)
Zasadniczo, dalszy proces po złożeniu wniosku o diagnostykę potrzeb przebiega w następujący sposób: gdy organ prowadzący przyjmie wniosek (ang. EHCNA request), uruchamiany jest proces diagnostyki potrzeb (czyli educational health and care need assessment, EHCNA).W tym okresie wykonywane są różne oceny diagnostyczne potrzeb ucznia, przez takich specjalistów jak:
- psycholog edukacyjny (educational psychologist, EdPsych)
- logopeda (SALT, speech & language therapist)
- terapeuta zajęciowy (occupational therapist, OT)
- fizjoterapeuta (physiotherapist)
Zwykle w procesie jest też badanie przez lekarza pediatrę i pielęgniarkę szkolną. Dodatkowo wszyscy zajmujący się uczniem specjaliści (CAMHS - czyli PZP dla dzieci i młodzieży, SALT - czyli logopedzi, pediatra - jeśli dziecko jest pod opieką, GP - czyli lekarz rodzinny, SW - czyli pracownik opieki społecznej, jeśli jest wyznaczony...) proszeni są o opisanie swojej roli w opiece nad dzieckiem/ rodziną, oraz o przekazanie możliwie najobszerniejszych informacji o potrzebach dziecka. Psycholog edukacyjny rutynowo wykonuje test inteligencji, w celu stwierdzenia, czy dziecko ma niepełnosprawność intelektualną (LD) lub/ oraz czy jego procesy przetwarzania informacji wymagają dodatkowego wsparcia (np. w trakcie egzaminów, sprawdzianów etc.).
- skontaktuj się ze mną najpóźniej w dniu, w którym organ prowadzący wysłał Ci wersję roboczą planu EHCP (możesz również skontaktować się wcześniej, np. w momencie, gdy otrzymasz informację, że organ prowadzący przyjął wniosek i rozpocznie EHCNA)
- skontaktuj się ze mną e-mailem (mrskalisz.send@gmail.com)
- w mailu tym wyślij mi wersję roboczą EHCP w formacie *.doc/ *.docx oraz kopie wszystkich załączników wymienionych w części K planu (raporty specjalistów, stanowisko rodziców/ dziecka) w formacie *.pdf.
- w planie ujęto wszystkie potrzeby i wszystkie metody oddziaływań opisane w raportach specjalistów,
- odniesiono się do wszystkich obszarów potrzeb, nie pozostały potrzeby, na które nie ma żadnego pomysłu,
- język jakim opisano potrzeby, cele i interwencje odpowiada wymaganiom SEND Code of Practice oraz prawa kazuistycznego (tzw. caselaw, w praktyce są to orzeczenia trybunału SENDIST II instancji, których treść jest dostępna publicznie i wchodzi w skład wykładni obowiązujących przepisów prawnych m.in. SEND Code of Practice czy Children & Families Act, CAFA).
.
3. Na czym polega EHCNA?
EHCNA (czyli educational health and care need assessment) to termin oznaczający proces diagnostyki potrzeb dla celów orzeczenia o kształceniu specjalnym. W teorii chodzi o zdobycie pełnych informacji o potrzebach dziecka we wszystkich dziedzinach rozwoju i 'burzę mózgów' na temat, jak można te potrzeby najlepiej zaspokajać, tak aby dziecko mogło osiągnąć swój pełny potencjał rozwojowy. Na zrealizowanie tego procesu organ prowadzący ma konkretną ilość czasu - musi podjąć decyzję o wydaniu/ odmowie wydania planu EHCP w terminie 16 tygodni od momentu złożenia wniosku o diagnostykę potrzeb (EHCNA). Niemniej, to jest teoria. Praktyka niekiedy (a właściwie często) trochę się z teorią nie zgrywa, ale o tym poniżej.
.
W tym okresie poszczególni specjaliści wykonują różne oceny diagnostyczne potrzeb ucznia (ang. assessments). Prawo, a konkretnie Regulation 6(1) of the Special Educational Needs and Disability Regulations 2014, definiuje pewne minimum w tym zakresie. I tak o ocenę diagnostyczną/ wkład merytoryczny muszą zostać poproszeni:
- uczeń
- rodzice ucznia
- placówka edukacyjna, do której uczęszcza dziecko (dyrektor albo pedagog szkolny)
- psycholog edukacyjny (educational psychologist, EdPsych)
- pracownik opieki społecznej (social worker, SW)
- pracownik sektora opieki zdrowotnej (zwyczajowo lekarz pediatra zajmujący się w danej okolicy dziećmi niepełnosprawnymi, o ile dziecko nie jest pod opieką pediatry na inną okoliczność)
- inni specjaliści, których zakres kompetencji wiąże się z potrzebami dziecka, w związku z czym organ prowadzący "uzna za stosowne" poprosić ich o taki wkład
- inni specjaliści, o konsultację z którymi "w rozsądnym zakresie" poproszą rodzice/ uczeń.
Te dwa ostatnie punkty z SEN Regs stanowią o pewnych ograniczeniach i furtkach w przepisach. Dlaczego? Dlatego, że nie są ani jednoznaczne, ani szczegółowe, i polegają na dwóch sformułowaniach: "organ prowadzący uzna za stosowne" oraz "rodzice poproszą w rozsądnym zakresie". Organ prowadzący jeden drugiemu nierówny, więc co jeden uzna za stosowne, inny może uznać za absolutnie zbyteczne, a więc niestosowne... Podobnie, co jeden organ prowadzący uzna ze strony rodziców za rozsądną prośbę, inny może zbyć jako nierozsądną i odmówić jej spełnienia. I tak się faktycznie dzieje, w tej kwestii panuje na terenie Anglii spora swoboda i zróżnicowanie geograficzne. Dlatego m.in. mamy rozprawy w trybunale SENDIST, o takie niezgodności... Z jednej strony można się spodziewać, że organ prowadzący "uzna za stosowne" poprosić o raporty wszystkich specjalistów zajmujących się uczniem z przyczyn dowolnych i faktycznie, zwykle tak jest. Z drugiej strony natomiast, aż nazbyt często widuję robocze wersje EHCP będących pokłosiem niepełnej diagnostyki potrzeb, tzn. takiej, w której zabrakło głosów specjalistów kluczowych z perspektywy potrzeb/ trudności/ diagnoz dziecka, nawet jeśli dziecko nie jest na stałe pacjentem danej poradni. Dwa podstawowe przykłady takiej niepełnej diagnostyki potrzeb to brak opinii logopedy (Speech and Language Therapist, SALT) oraz terapeuty zajęciowego (occupational therapist, OT) w procesie EHCNA dzieci autystycznych. Dlaczego te dwa zawody uznaję za kluczowe z perspektywy potrzeb dzieci autystycznych (i właściwie potwierdził to trybunał SENDIST w dokumencie "case management instructions" dotyczącym sprawy mojego dziecka 4 lata temu)?
Terapeuta zajęciowy (OT) wspiera dzieci w zakresie umiejętności wykonywania zadań i czynności, którymi powinny/ chcą się zajmować. Jego kompetencje obejmują m.in. sensoryczne aspekty funkcjonowania dziecka oraz sensoryczne aspekty jego otoczenia (szkolnego czy domowego) a także skuteczną naukę samodzielności w samoobsłudze przy pomocy różnych strategii, np. kojarzenia retroaktywnego (backward chaining). O osobach autystycznych wiadomo z samych kryteriów diagnostycznych autyzmu wg DSM-V, że mają odmienności sensoryczne. Oznacza to, że odbierając świat zmysłami (wzrok, słuch, smak, węch, dotyk a także propriocepcja czyli tzw. czucie głębokie plus układ przedsionkowy, czyli narząd równowagi), czujniki na część bodźców mają podkręcone niemiłosiernie w górę (w związku z czym te bodźce odbierają jako nieprzyjemne, bolesne, będą zatem ich unikać), a inne totalnie wytłumione (więc takich bodźców nie odbierają, o ile nie są one super intensywne i generalnie poszukują tego rodzaju stymulacji). I teraz, jeśli w diagnostyce potrzeb dla celów orzeczenia o kształceniu specjalnym dziecka autystycznego zabraknie opinii terapeuty zajęciowego, zabraknie wówczas szczegółowego opisu profilu sensorycznego dziecka, potencjalnych cech dyspraksji, deficytów w zakresie samoobsługi, motoryki itp. W związku z tym m.in. nie wiadomo w jaki sposób potrzeby sensoryczne dziecka wpływają na jego funkcjonowanie w szkole i poza szkołą, co jest istotne o tyle, że biorąc pod uwagę trudności komunikacyjne osób autystycznych, te zmiany w zakresie sensoryki stanowią element komunikacji emocji przez dziecko. Konsekwencją tego jest brak informacji o niezbędnych sposobach dostosowania środowiska dziecka do jego potrzeb oraz np. o strategiach postępowania w momencie zmian w sytuacjach szczególnych (nieprzewidziane zmiany planu lekcji, zmiana sali lekcyjnej lub skrzydła w szkole, w którym dziecko się uczy, strategie dla nauczycieli pracujących na zastępstwo itp.).
Jeśli chodzi o wkład logopedy (SALT) w diagnostykę potrzeb (EHCNA) dzieci autystycznych, zasadność udziału logopedy wynika wprost z kryteriów diagnostycznych autyzmu, gdzie pojawiają się trudności w komunikacji i interakcji społecznej. Trudności w zakresie komunikacji - jeśli pozostają nierozpoznane i niezaopiekowane - wpływają na pozostałe obszary funkcjonowania, w tym społecznego (np. relacje rówieśnicze), poznawczego (język jest środkiem przekazywania wiedzy i weryfikacji jej opanowania), emocjonalnego i psychicznego (tu wchodzi w grę np. frustracja spowodowana niemożnością wyrażania własnych potrzeb lub zrozumienia intencji innych osób) oraz na poziom samodzielności w samoobsłudze.
W związku z powyższym, jeśli organ prowadzący nie poprosi o udział w procesie diagnostyki potrzeb (EHCNA) specjalisty kluczowego z perspektywy potrzeb dziecka, wówczas rodzic powinien zgłosić organowi prowadzącemu taką potrzebę i formalną prośbę o konsultację (najchętniej z uzasadnieniem merytorycznym, dlaczego akurat taki specjalista). Fajny wzór listu na tę okoliczność jest tutaj: https://www.ipsea.org.uk/asking-the-la-to-seek-information-and-advice-during-ehc-needs-assessments-model-letter-20 W przeciwnym razie proces diagnostyczny będzie niepełny, potrzeby nierozeznane w pełni bądź nieprecyzyjnie określone, a co za tym idzie posypią się pozostałe treści planu (czyli cele i dostosowania/ interwencje). Z takiej "niedorobionej" wersji roboczej planu, nawet ja nie zrobię dzieła sztuki. Jeśli z kolei organ prowadzący nie zastosuje się do Twojej prośby wyszczególnionej/ uzasadnionej w liście powyżej, wówczas możesz skorzystać z tego wzoru: https://www.ipsea.org.uk/complaining-when-the-local-authority-does-not-seek-the-correct-advice-during-an-ehc-needs-assessment-model-letter-7
4. Mój caseworker mówi, że nie mają psychologów edukacyjnych/ OT/ SALT (niepotrzebne skreślić) - i co teraz?
Po pierwsze: jeśli Tobie też tak powiedziano, to nie jesteś sam(a). Ostatnio faktycznie obserwuję jakiś trend w kierunku niedoboru specjalistów, opóźnień, kilkuletnich list kolejkowych i takich tam. Dotyczy to głównie psychologów edukacyjnych - tu wiem, że np. Bristol City Council rutynowo wysyła rodzicom z tego terenu bezpardonowe informacje, że psycholog edukacyjny ich dziecka nie obejrzy w ramach EHCNA i tyle, bo psychologa nie ma i nie w ogóle wiadomo, kiedy będzie. Nierzadkie są również informacje typu "CAMHS przyjął skierowanie, obecnie lista kolejkowa wynosi 2 lata", czy "terapeuta zajęciowy w ramach NHS nie wykonuje diagnostyki integracji sensorycznej".
I co teraz? Zasadniczo pewnie będziesz musiał(a) trochę powalczyć. Dobra wiadomość jest taka, że prawo jest po Twojej stronie, bo po otrzymaniu zapytania od organu prowadzącego, specjalista ma 6 tygodni na wykonanie diagnostyki i sformułowanie zaleceń w postaci raportu. Sam organ prowadzący ma 16 tygodni od momentu złożenia wniosku o diagnostykę potrzeb (EHCNA request) na podjęcie decyzji o wydaniu/ odmowie wydania planu EHCP. Innymi słowy, ostatni raport specjalistyczny ma obowiązek trafić do organu prowadzącego w terminie 15 tygodni 6 dni od momentu wpłynięcia wniosku o diagnostykę potrzeb. Tyle dobrych wiadomości. Teraz złe. Po pierwsze, niespecjalnie masz jak wyegzekwować te swoje niezbywalne prawa, poza odwoływaniem się 1001 razy (na czym niewątpliwie zjesz zęby, nastaw się na długoterminową przepychankę, bo jeśli jesteś sprinterem, a nie długodystansowcem, to padniesz na pierwszym zakręcie tej zabawy...).
Dobrym rozwiązaniem w obliczu otrzymania nonszalanckiej informacji o tym, że LA nie dopełni obowiązku, bo nie, może być wystosowanie równie cudownie bezczelnego maila do Twojego SEND caseworker, w którym informujesz go bez ogródek, że organ prowadzący ma określony termin na EHCNA, a niedobory kadrowe i listy kolejkowe nie są Twoim problemem. W związku z tym sugerujesz, aby organ prowadzący uzyskał niezbędne raporty diagnostyczne od psychologów edukacyjnych/ terapeutów zajęciowych/ logopedów prowadzących praktyki prywatne w promieniu XX mil od Twojego adresu zamieszkania. Tu wysyłasz uprzejmie w załączniku listę osób z danego zawodu praktykujących w Twojej okolicy. Informacje o nich znajdziesz w google, ale pamiętaj, aby sprawdzić z rejestrem HCPC, tutaj: https://www.hcpc-uk.org/check-the-register.
To powinno dać jakiś efekt, daje w większości przypadków, ale nie w każdym. Co wówczas? Jeśli komplet sesji diagnostycznych + raportów z nich nie pojawi się w określonym prawnie terminie, masz kilka możliwości. Pierwsza z nich, to skonsultowanie się z procedurą skarg i wniosków Twojego organu prowadzącego (Complaint Policy jest dostępna na życzenie każdego klienta w miejscowym councilu - wystarczy wysłać email). Skargi proceduralnie będą miały pewnie ze 3 poziomy. Musisz napisać tę wstępną (z buta, od razu po przekroczeniu terminu), np. używając tego wzoru listu: https://www.ipsea.org.uk/complaining-when-a-local-authority-does-not-send-a-draft-or-final-education-health-and-care-plan-on-time-model-letter-10 Alternatywnie, możesz dać mi znać na mrskalisz.send@gmail.com i napiszemy tę skargę wspólnie. Czekasz 30 dni na rozpatrzenie 1 poziomu, jeśli wynik Ci nie odpowiada, ponawiasz skargę jako poziom 2 i powtarzasz czynności, aż wyczerpiesz całą procedurę wg polityki miejscowego organu prowadzącego.
Wówczas jest opcja, aby zaskarżyć postępowanie organu prowadzącego do Local Government and Social Care Ombudsman (LGSCO, to taka wersja "rzecznika praw obywatelskich" w kwestiach związanych z decyzjami samorządów terytorialnych oraz opieki społecznej, więcej informacji o zakresie jurysdykcji z przykładami tutaj: https://www.lgo.org.uk/make-a-complaint/fact-sheets/education/special-educational-needs) lub wnieść o Judicial Review (JR, rewizję sądową). O nich napiszę innym razem.
5. A co jeśli council (LA) się nie zgodzi?
Odpowiedź brzmi: To Zależy. Od czego zależy? Od tego, na co council się nie zgadza. W początkach podchodów do EHCP może to oznaczać jedną z trzech rzeczy (i oczywiście każda z nich wymaga innego postępowania):
- brak zgody na diagnostykę potrzeb do celów orzeczenia o kształceniu specjalnym (tzw. refusal to assess)
- brak zgody na wydanie orzeczenia o kształceniu specjalnym po przeprowadzonym procesie diagnostycznym (tzw. refusal to issue)
- brak zgody na zaproponowane przez rodziców zmiany w treści EHCP, w tym na umieszczenie dziecka w wybranej przez nich szkole
- dziecko ma lub może mieć szczególne potrzeby edukacyjne, które
- wymagają lub mogą wymagać kształcenia specjalnego.
- Jeśli odpowiesz "nie", składaj apelację dotyczącą całości planu: części B, E, F oraz I + w/w rekomendacje
- Jeśli odpowiesz "tak", przejdź do kolejnego pytania.
- Jeśli odpowiesz "nie", składaj apelację dotyczącą całości planu: części B, E oraz F + w/w rekomendacje
- Jeśli odpowiesz "tak", przejdź do kolejnego pytania.
- Jeśli odpowiesz "nie", składaj apelację dotyczącą całości planu: części B, E oraz F + w/w rekomendacje
- Jeśli odpowiesz "tak", przejdź do kolejnego pytania.
- Jeśli odpowiesz "nie", składaj apelację dotyczącą całości planu: części B, E oraz F + w/w rekomendacje
- Jeśli odpowiesz "tak", nie potrzebujesz składać apelacji, wygląda na to, że jesteś zadowolony/-a z tego planu :)
Podstawowe definicje dla niewtajemniczonych/ niezaawansowanych
EHCP czyli
- Education, Health and Care Plan, to plan edukacyjno-zdrowotno-opiekuńczy. Jest to
- dokument wydawany przez organ prowadzący szkołę (tzw. local educational authority, LEA; albo: local authority, LA) czyli de facto przez miejscowy urząd gminy/ miasta (council)
- dzieciom ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi i niepełnosprawnościami (czyli special educational needs and disabilities, SEND),
- tylko tym dzieciom, które z uwagi na w/w potrzeby wymagają kształcenia specjalnego (special educational provision) - niezależnie od warunków realizacji tego kształcenia.
- EHCP i jego postanowienia mogą być realizowane w ogólnodostępnej placówce oświatowej (mainstream school/ nursery), szkole z tzw. unitem (edukacja włączająca), przedszkolu specjalnym/ szkole specjalnej, alternatywnych placówkach oświatowych (alternative provision) lub w ogóle w wersji wysokozindywidualizowanej kompletnie poza sformalizowanym systemem oświaty.
Jak wynika z powyższej definicji, EHCP to takie angielsko-walijskie combo dwóch dokumentów typowych dla polskiego systemu oświaty - orzeczenia o kształceniu specjalnym i IPETu (indywidualnego planu edukacyjno-terapeutycznego). Tę informację podaję z uwagi na fakt, że część polskich rodziców mieszkających w UK jest nieźle obeznana z polskim systemem oświaty. Z kolei ci, którzy diagnostykę odmienności neurorozwojowych (czyli autyzmu lub/oraz ADHD) dzieci prowadzili w Polsce, bo bardziej zrozumiale/ szybciej/ taniej itp., zapewne dostali na odchodne garść porad od diagnostów, które to porady nie wydają się w ogóle przystawać do naszej tubylczej brytyjskiej rzeczywistości. EHCP jest jedynym wiążącym prawnie dokumentem w całym systemie edukacyjnym Anglii i Walii - i zobowiązuje każdego, kto jest w nim wymieniony, do robienia tego, co zostało w nim opisane.
O EHCP pisałam dość dużo na blogu, oto lista:
- Podstawowe informacje o EHCP i jak złożyć wniosek o diagnostykę potrzeb dla celów EHCP: https://mrskalisz.blogspot.com/2019/09/ehcp.html
- Jak szczegółowe mają być zapisy w części F EHCP i objaśnienie terminu "złota nić": https://mrskalisz.blogspot.com/2023/02/jak-bardzo-szczegoowe-musza-byc-zapisy.html
- Fakty i mity o EHCP (które dzieci dostają EHCP, czy raport "not known to the service" wystarczy do diagnostyki potrzeb i co ma w temacie do powiedzenia rodzic oraz czy EHCP dotyczy tylko edukacji dziecka): https://mrskalisz.blogspot.com/2023/08/ehcp-raz-jeszcze-co-fakty-i-mity.html
- Coroczna aktualizacja EHCP (omówiona na przykładzie): https://mrskalisz.blogspot.com/2023/03/ehcp-review-mae-studium-przypadku.html
- Przygotowanie do dorosłości jako integralna dziedzina potrzeb w EHCP: https://mrskalisz.blogspot.com/2023/09/przygotowanie-do-dorososci-preparing.html
- Przyczyny nieskuteczności EHCP: https://mrskalisz.blogspot.com/2023/12/ehcp-nie-dziaa-dlaczego-5-przyczyn.html
- Cechy dobrego (skutecznego) EHCP: https://mrskalisz.blogspot.com/2024/02/czym-jest-dobry-ehcp.html
Komentarze
Prześlij komentarz